De digitaliserende economie als aanjager van mondiale winstbelastinghervormingen

Auteur beschouwt de ontwikkelingen in de winstbelastingheffing van het internationale bedrijfsleven rondom platformondernemingen in een digitaliserende economie. De platformeconomie speelt een aanjagende rol in de mondiale beleidsdiscussies over belastinghervormingen om de winstbelasting eerlijker te maken. Auteur bespreekt de totstandkoming en uitkomsten van het Base Erosion and Profit Shifting (‘BEPS’)-project van de OESO/G20 (‘BEPS 1.0’). Daarna bespreekt auteur de ontwikkelingen in de beleidsdiscussies die sindsdien zijn gevoerd onder de noemer ‘Addressing the tax challenges arising from the digitalisation of the economy’. Dit in de aanloop naar het mondiale politieke akkoord over belastinggrondslagherverdeling (Pillar One) en minimumwinstbelastingheffing (Pillar Two) van 1 juli 2021 en de actualisatie daarvan van 8 oktober 2021 (‘BEPS 2.0’). Nederland introduceerde afgelopen jaren diverse belastingmaatregelen om ons land minder aantrekkelijk te maken te worden ingezet als doorsluisjurisdictie richting belastingparadijzen, anticiperend op bewegingen in het internationale fiscale speelveld en om de reputatie van ‘belastingparadijs’ af te schudden. De ambitie is het akkoord van afgelopen zomer komend kalenderjaar wereldwijd te implementeren, binnen de Europese Unie via EUrichtlijnen. Het akkoord wordt gepresenteerd als een stelselverbeterende belastinghervorming. In werkelijkheid wordt de bestaande verouderde winstbelastingarchitectuur met de toevoeging van twee belastingsystemen verder verzwaard. Het wordt een uitdaging de maatregelen ingeregeld te krijgen. Wereldwijd moeten belastingwetten en belastingverdragen worden aangepast, een uitdaging van formaat. Aan het ene uiterste van het mogelijkhedenspectrum zit het scenario van een mondiale vennootschapsbelasting en aan het andere het scenario dat alles bij het oude blijft. Beide lijken onwaarschijnlijk. Waarschijnlijker is dat we ergens in het midden uitkomen. Dit roept de vraag op of het met de voorgenomen stapeling van belastingstelsels bij een beetje rommelig zal blijven of dat de winstbelastingheffing de komende jaren een puinhoop gaat worden. We gaan het zien.