De organisatie van de psychiatrie in België en Nederland: wie is een voorbeeld voor wie?

Achtergrond Het artsenberoep zoals dat van psychiater is een professie met drie essentiële kenmerken: specialistische zorg, autonomie en formele erkenning, en beroepsethiek. De 21ste eeuw wordt gekenmerkt door bureaucratisering en vermarkting van de zorg. Medisch socioloog Friedson beschreef drie vormen van logica: de logica van de professional, de logica van de bureaucratie en de logica van de markt.

Doel De positie, de autonomie en de slagkracht van de psychiater toetsen vanuit een historisch perspectief. Ontwikkelingen in de Nederlandse en Belgische psychiatrie met elkaar vergelijken. Methode Twee psychiaters uit België en Nederland benoemen relevante ontwikkelingen en gaan hierbij na welke vorm van logica gevolgd wordt bij deze ontwikkelingen.

Resultaten De logica van de professional is van toepassing bij de kwaliteit en nascholing, maar wordt bedreigd door sommige raden van bestuur en de positie van de Nederlandse psychiater. De logica van de bureaucratie domineert bij de nieuwe wetgeving over de verplichte zorg in Nederland. Ten slotte zijn de machtige zorgverzekeraars een illustratie van de logica van de markt.

Conclusie De logica’s van de bureaucratie en van de markt nemen de overhand in Nederland, ten nadele van de logica van de professional. Verregaande bureaucratisering en de macht van de zorgverzekeraars zijn geen wenselijke ontwikkelingen voor België. Over de mogelijkheden tot dwangbehandeling en de verplichte kwaliteit en nascholing dienen de Belgen zich dringend te beraden.