Het gaat best goed met integriteit bestuurders

Het gaat best goed met integriteit bestuurders Wanneer een politicus geld moet terugbetalen, moet opstappen of niet wordt herkozen, is dat een overwinning van de integriteit. De laatste tijd is het raak met politici die vanwege integriteit in opspraak komen. Burgemeester De Vries van Lingewaard om foutieve declaraties, wethouder Van Rey vanwege het lekken van vertrouwelijke informatie en staatssecretaris Verdaas vanwege onterechte declaraties. Onlangs nog kreeg een raadslid uit Gemert-Bakel een taakstraf opgelegd voor liegen en bleek dat de burgemeester van Neerijnen de indruk van fraude had gewekt. Onderzoek toont echter aan dat dit niet alleen van de laatste tijd is. De afgelopen tien jaar zijn er maar liefst 175 Nederlandse politici in opspraak gekomen vanwege hun integriteit. Een voor de hand liggende conclusie is dat het slecht is gesteld met de integriteit binnen het openbaar bestuur. Inderdaad is iedere schending van integriteit er één te veel. Als een politicus hiervoor moet opstappen, dan geeft dit aan dat deze persoon de eigen verantwoordelijkheden niet heeft waargemaakt. Sterker nog, heeft verkwanseld. Want iedere schending is een minachting van het volk. Politici zijn namelijk dienaren van het volk. Als ze andere belangen dienen dan het volk, dan verspelen ze hun integriteit en daarmee hun legitimiteit. Het is dan ook een goed initiatief dat de Tweede Kamer onlangs besloot de eigen integriteit tegen het licht te houden. De hoeveelheid affaires laat ook zien dat er met integriteit niet valt te marchanderen. De affaires tonen aan dat integriteit zijn werk doet. Het toont aan dat vele misstappen niet verborgen blijven, maar in de openbaarheid komen. Eveneens toont het aan dat deze misstappen worden afgekeurd en dat er negatieve consequenties aan worden verbonden. Een politicus die demotie krijgt, geld moet terugbetalen, moet opstappen of niet wordt herkozen, is een overwinning van de integriteit. In dat opzicht gaat het goed met integriteit. Politici dienen zich daarom te realiseren dat de macht van integriteit groot is. De kans dat gedrag geheim blijft en niet wordt opgemerkt, is erg klein. Alleen al de opkomst van smartphones maakt dat zij 24 uur per dag in een glazen huis leven. Prins Harry kan erover meepraten toen hij tijdens een 'besloten' feest naakt werd gefotografeerd en dit wereldnieuws werd. Denken dat niemand erachter komt, ook al is het nog zo lang geleden, is naïef en politici onwaardig. Zo heeft menig Duitse politicus moeten opstappen vanwege jaren eerder verrichte fraude in hun proefschrift. Politici dienen ook de regels en de moraal als geen ander te kennen. Overtreding van één regel kan al hun integriteit aantasten. Terecht, omdat regels er niet voor niets zijn. Bovendien hebben zij een voorbeeldfunctie en verwacht de samenleving een hogere moraal. Als politici al niet het voorbeeld geven, wie dan wel? De huidige discussie over de vele nevenfuncties van sommige politici laat zien dat burgers geen genoegen nemen met deze verstrengeling van belangen, maar dat zij zuivere politiek en politici willen. Eveneens dienen politici de consequenties van misstappen niet te onderschatten. Eén misstap kan al fataal zijn. Een argument als 'het zal zo'n vaart niet lopen' is spelen met vuur. Zo liet minister Opstelten vorige maand nog weten zich te gaan inzetten voor zero tolerance in het bestuur. Eenmaal ook in opspraak, willen anderen gerechtigheid en lopen politieke vrienden hard weg. Politici die in opspraak raken, kunnen daarom het beste maar openheid van zaken geven en meewerken aan het eventuele onderzoek. Want met ontwijken, duiken, liegen of zelfs meineed wordt het integriteitsprobleem alleen maar groter. Daar zijn politici niet bij gebaat - en de samenleving al helemaal niet.