Nog steeds door de muze omhelsd? Belastingsubsidies voor kunst en cultuur: bijna 10 jaar later

Op 18 mei 2005 ben ik gepromoveerd op een onderzoek naar de inzet van belastingsubsidies voor kunst en cultuur in Nederland, getiteld ‘Door de muze omhelsd’. Henk van Arendonk is van veel markten thuis, dus het verbaast niet dat de literatuurlijst van mijn proefschrift verwijzingen naar twee van zijn artikelen bevat. Een belangrijk element van mijn proefschrift was tabel 12.1. Deze tabel bevatte een samenvattend overzicht van de belangrijkste kenmerken van de 35 Nederlandse belastingsubsidies voor kunst en cultuur anno 2004 (plus een faciliteit die per 1 januari 2005 zou worden ingevoerd). De afgelopen jaren waren zeer roerig voor de Nederlandse kunst- en cultuurwereld. Enerzijds zijn er grote bezuinigingen geweest op de directe subsidies voor kunst en cultuur, anderzijds stond het cultureel ondernemerschap hoog in het vaandel van de opvolgende regeringen en moest de Geefwet dit fiscaal ondersteunen. Dit doet de vraag opkomen wat er sinds 2004 met de belastingsubsidies voor kunst en cultuur is gebeurd: zijn deze ook verminderd of juist in aantal toegenomen? Om dit te onderzoeken heb ik in paragraaf 2 een update gemaakt van voornoemde tabel 12.1. In paragraaf 3 bespreek ik de ontwikkelingen van de afgelopen jaren: de introductie van nieuwe belastingsubsidies en de afschaffing van andere faciliteiten. Uit deze analyse komt een aantal onderwerpen naar voren waarbij een parallel met onderdelen uit mijn proefschrift kan worden getrokken. Hier besteed ik in afzonderlijke paragrafen aandacht aan. Paragraaf 4 behandelt de inzet van de omzetbelastingsubsidies in het politieke krachtenspel. Paragraaf 5 behandelt twee mogelijke nieuwe belastingsubsidies voor oldtimers en films die door zeer krachtige lobbies worden gepromoot. Paragraaf 6 neemt als voorbeeld van de verhouding tussen belastingsubsidies voor kunst en cultuur en de Europese verkeersvrijheden de monumentenaftrek. Paragraaf 7 gaat in op de aanmeldingsprocedure voor belastingsubsidies voor kunst en cultuur die als staatssteun kunnen kwalificeren, waarbij de multiplier als voorbeeld wordt genomen. Ik eindig mijn bijdrage met een conclusie.