Over instrumenteel bestuur en publieke waarden: Wat kunnen we leren van het publieke-waardenperspectief?

De problemen en affaires waarmee de Nederlandse overheid kampt, worden wel toegeschreven aan het instrumentele denken binnen de overheid dat dominant geworden is onder invloed van New Public Management. Door het streven naar effectiviteit en efficiency komen uitvoeringsinstanties en kwetsbare burgers in de knel en wordt de menselijke maat uit het oog verloren. In deze bijdrage wordt nagegaan in hoeverre de literatuur over publieke waarden het kompas aanreikt om de instrumentele koers van de overheid te corrigeren. Drie benaderingen worden besproken: publieke waarde als beleidsuitkomst, publieke waarden als concurrerende waarden, en publieke waarden als geïnternaliseerde waarden die het gedrag van bestuurders, publieke managers en uitvoerders mede bepalen. Deze verkenning resulteert in suggesties om bij de totstandkoming en realisatie van beleid en publieke diensten tot een betere en evenwichtigere afweging van publieke waarden te komen. De literatuur biedt evenwel nog weinig zicht op de effecten van deze suggesties.